تحقیق آداب معاشرت در قرآن

فایل حاضر بخشی از یک تحقیق جامع است . در واقع تحقیق اصلی دارای 270 صفحه بود که قسمتی از آن خراب شده و بنده حدود 140 صفحه آن را قرار دادم که تحقیقی بسیار خوب است و میتواند در تحقیقاتتان بسیار کمک کند فایل دانلودی دارای 147 صفحه بوده و منابع آن نیز وجود دارد ولی متاسفانه حدود نصف این تحقیق از بین رفته است

مقدمه .........................................  1

کلیات........................................ 2

تبیین موضوع ................................. 2

اهمیت و ضرورت موضوع.......................... 2

انگیزه انتخاب موضوع ......................... 2

پیشینه موضوع ................................ 3

سؤالات ....................................... 3

روش تحقیق ................................... 3

فرضیه ....................................... 4

چکیده ....................................... 5

فصل اول ..................................... 6

الف : شناخت لغوی ............................ 7

1- معاشرت ................................... 7

2- روابط..................................... 9

ب : کاربرد قرآنی ............................ 11

1- معاشرت ................................... 11

2- روابط .................................... 12

ج : شناخت حوزه معاشرت انسان ................. 15

الف : معاشرت اختیاری ........................ 15

ب : معاشرت اضطراری .......................... 15

الف : معاشرتهای نیک ......................... 16

1- خردمند و کریم ............................ 16

2- خوش اخلاق ................................. 16

3- صادقان ................................... 16

ب : معاشرتهای بد ............................ 17

1- کافران ................................... 17

2- استهزاء گران دین ......................... 18

3- فاسقان ................................... 18

4- عصیانگران ................................ 19

چگونگی معاشرت ............................... 19

حفظ عزت انسانی در روابط و معاشرت ............ 20

اعتدال در معاشرت ............................ 21

د : هدف از معاشرت ........................... 21

هـ : انواع معاشرت ........................... 22

فصل دوم ..................................... 24

بخش اول : آداب معاشرت در حوزه عمومی ......... 25

الف : آداب وارد شدن به خانه ................. 26

مقدمه ....................................... 26

استیذان ..................................... 26

امنیت و آزادی در محیط خانه .................. 29

کنترل نگاه .................................. 33

چشمهای بی بها ............................... 33

2-  آداب سلام و تحیت ......................... 36

اهمیت سلام نمودن در قرآن ..................... 36

اهمیت سلام نمودن در سنت ...................... 37

کیفیت سلام وتحیت ............................. 39

فلسفه سلام کردن .............................. 40

آداب فقهی سلام کردن .......................... 42

لزوم پاسداری از این سنت اسلامی  .............. 43

3- آداب غذا خوردن ........................... 45

بخش دوم : بررسی معاشرت در حوزه مسلمانان ..... 48

مقدمه ....................................... 49

بررسی معاشرت مسلمانان از دیدگاه قرآن ........ 49

1- مسالمت و بخشش ............................ 50

2- فرو بردن خشم  و احسان .................... 53

3- دوری از تکبر و فخر فروشی ................. 55

4- پرهیز از بدگویی و عیب جویی ............... 56

5- صداقت .................................... 59

6- دوری از تمسخر و گمان بد .................. 59

بررسی معاشرت مسلمانان از دیدگاه روایات ...... 63 

اعتدال ودوری از حسادت وتملق ................. 63

حق مسلمان بر مسلمان ......................... 65

محبت , مهم ترین عامل در معاشرتها ............ 66

انفاق مال برای رضای محبوب ................... 70

بخش سوم : آداب معاشرت در حوزه خانواده و خویشاوندان     73

مقدمه ....................................... 74

1- آداب معاشرت با والدین و فرزندان ............ 75

مقدمه ....................................... 75

الف - آداب معاشرت با والدین ................. 76

معاشرت با والدین از دیدگاه قرآن ............. 76

وظایف فرزندان ............................... 76

دقت فوق العاده در احترام به پدر و مادر ...... 79

احسان به والدین ............................. 80

دعا برای پدر و مادر ......................... 82

معاشرت با والدین از دیدگاه روایات ........... 85

معاشرت با پدر از دیدگاه روایات .............. 86

حق پدر بر فرزند ............................. 86

معاشرت با مادر از دیدگاه قرآن ............... 87

معاشرت با مادر از دیدگاه روایات ............. 88

هشدارها در مورد والدین ...................... 89

نیکی به والدین در حیات و ممات ............... 91

افضل اعمال در ارتباط با والدین .............. 91

اقسام پدران ................................. 91

 پیامبر ( ص ) و حضرت علی ( ع ) دو پدر این امت اسلامی    92

ب - روابط و وظایف متقابل والدین به فرزندان... 95

بررسی وظایف والدین و فرزندان از دیدگاه قرآن . 95

بررسی وظایف  و حق فرزند از دید گاه روایات ... 99

محبت به فرزند ............................... 99

اجرای عدالت ................................. 100

توجه بیشتر به دختر .......................... 101

ب : آداب معاشرت زوجین ....................... 102

مقدمه ....................................... 102

بررسی معاشرت زوجین از دیدگاه قرآن ........... 103

1- وفاداری به پیمان ازدواج .................. 103

2- مودت و مهربانی و ایجاد آرامش ............. 103

3- حفظ و پوشانیدن عیوب یکدیگر ............... 106

ادای حقوق یکدیگر ............................ 107

معاشرت نیکو ................................. 116

هدایت و فضاسازی معنوی ....................... 118

حق همسر در روایات ........................... 119

نظر ابن مسکویه رازی درباره معاشرت با همسر ( زوجه )     120

3- آداب معاشرت در حوزه خویشاوندان ........... 122

بررسی معاشرت در حوزه خویشاوندان از دیدگاه قرآن    123

1- رعایت تقوای الهی ......................... 123

2- صله رحم .................................. 123

3- احسان .................................... 124

4- انفاق .................................... 126

معاشرت با خویشاوندان از دیدگاه روایات ....... 129

قطع رحم از دیدگاه قرآن ...................... 130

زیان کاران واقعی ............................ 134

اهمیت صله رحم در اسلام........................ 136

قطه رحم نشانه فسق ........................... 137

اولو النهی از دیدگاه پیامبر ( ص ) ........... 138

عاقبت قطع از دیدگاه روایات .................. 139

ائمه معصومین ( ع ) مصداق اولوالارحام ......... 139

آداب معاشرت با ارحام هم کیش ................. 141

4- آداب معاشرت برادران و خواهران ............ 143

انواع نسبت .................................. 143

انواع اخوت .................................. 143

بررسی معاشرت با خواهران و برادران نسبی و رضاعی از دیدگاه روایات ... 144

رعایت حقوق خواهران و برادران ................ 144

بخش چهارم : آداب معاشرت در حوزه مرتبطان غیر خویشاوند   145

الف : معاشرت با همسایگان .................... 146

مقدمه ....................................... 146

معاشرت با همسایگان .......................... 146

انواع همسایه و حقوق آنها .................... 149

حق همسایه از دیدگاه روایات .................. 149

روابط همسایگان و حقوق آنان بر یکدیگر ........ 151

حد همسایگی .................................. 152

عاقبت همسایه آزاری .......................... 152

رفتار با همسفر ذمی ( صاحب بالجنب ) .......... 153

پرهیز از مصاحبت بعضی از هم نشین ها .......... 153

2- معاشرت با دوستان ......................... 155

=========================

بخش اول : آداب معاشرت درحوزه عمومی

1- آداب وارد شدن به خانه

2-آداب سلام و تحیت

1. آداب غذا خوردن

1- آداب وارد شدن به خانه

مقدمه

زندگی شخصی افراد و اوضاع خصوصی داخل خانه و روابط درونی ، حد و حریمی دارد که باید پاس داشته شود ، تا روابط دوستی و صفا نیز محفوظ بماند ، چرا که تعدی به این حریم و مراعات نکردن این حق ، کدورتها و دشمنی ها یی را در پی دارد .

هر کس برای زندگی و خانه خویش ، حریمی قایل هست و دوست ندارد که آنها نادیده گرفته شود . مراعات یا عدم مراعات این نکات نیز ، از جمله موضوعات « اخلاق معاشرتی » است که در اسلام برای آن قانون و حکم خاص وجود دارد .

استیذان

موضوع استیذان ، در قرآن هم آمده است و مطرح شدن استیذان در قرآن نشان دهنده اهمیت این مسأله در روابط اجتماعی و خانوادگی است . جایگاه این مسأله در آیات قرآن ، بیشتر مسائل جنسی و نگاههای ناخواسته است و آیات قبل و بعدش نیز به کنترل چشم و نگاه مرتبط است . چه بسا سرزده وارد اتاق یا خانه یا محلی شدن ، سبب می شود که نگاه به چهره یا اندام یا   صحنه ای بیفتد که ابلیس وسوسه گر ، انسان را به دام و کام فتنه بکشد . از این رو اجازه ورود گرفتن ، یک پیشگیری احتیاط آمیز از هر نوع نگاه ناروا یا دیدن صحنه های ناپسند یا غیر حلال است .

از زبان قرآن بشنویم که می فرماید : ﴿ یَأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا تَدْخُلُواْ بُیُوتًا غَیرَْ بُیُوتِكُمْ حَتىَ‏ تَسْتَأْنِسُواْ وَ تُسَلِّمُواْ عَلىَ أَهْلِهَا  ذَلِكُمْ خَیرٌْ لَّكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُون‏ ﴾  [1]

ای کسانی که ایمان آورده اید ! در خانه هایی غیر از خانه خود وارد نشوید تا اجازه بگیرید و بر اهل آن خانه سلام کنید ؛ این برای شما بهتر است ؛ شاید متذکر شوید .

﴿ فَإِن لَّمْ تجَِدُواْ فِیهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتىَ‏ یُؤْذَنَ لَكمُ‏ْ وَ إِن قِیلَ لَكُمُ ارْجِعُواْ فَارْجِعُواْ  هُوَ أَزْكىَ‏ لَكُمْ  وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِیم‏ ﴾  [2]

و اگر کسی را در آن نیافتید ، وارد نشوید تا به شما اجازه داده شود ؛ و اگر گفته شد : «بازگردید!» بازگردید ؛ این برای شما پاکیزه تر است ؛ و خداوند به آنچه انجام می دهید آگاه است .

در اینجا « تستأنسوا » به کاررفته  نه « تستأذنوا » زیرا جمله دوم فقط اجازه گرفتن را بیان می کند ، در حالی که جمله اول که از ماده « انس » گرفته شده اجازه توأم با محبت و لطف و آشنایی و صداقت را می رساند ، و نشان می دهد که حتی اجازه گرفتن باید کاملا مؤدبانه و دوستانه و خالی از هر گونه خشونت باشد . بنابر این هر گاه این جمله را بشکافیم بسیاری از آداب مربوط به این بحث در آن خلاصه شده است ، مفهومش این است فریاد نکشید ، در را محکم نکوبید ، با عبارات خشک و زننده اجازه نگیرید ، و به هنگامی که اجازه داده شد بدون سلام وارد نشوید ، سلامی که نشانه صلح و صفا و پیام آور محبت و دوستی است .

قابل توجه اینکه این حکم را که جنبه انسانی و عاطفی آن روشن است با دو جمله « ذَلِكُمْ خَیرٌْ         لَّكُمْ » و « لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُون » همراه می کند که خود دلیلی برآن است که اینگونه احکام ریشه در اعماق عواطف و عقل و شعور انسانی دارد که اگر انسان کمی در آن بیندیشد متذکر خواهد شد که خیر و صلاح او در آن است . [3]

وارد شدن به خانه دیگران به چند صورت تصور می شود :

الف - شخص علم دارد به اینکه صاحب خانه راضی است .

ب- مورد شک است .

ج- علم دارد به اینکه راضی نیست .

روشن است در جایی که انسان ، علم به عدم رضایت دارد یا اذن بگیرد ولی جواب رد بشنود ، نباید وارد بشود . قرآن می فرماید :     

« وَ إِن قِیلَ لَكُمُ ارْجِعُواْ فَارْجِعُواْ » اگر کسی خواست وارد منزل کسی بشود و اجازه خواست و گفتند « برگردید » یعنی اجازه ندادند اصرار نکند و برگردد . این برای شما بهتر و برای مصالح جامعه اسلامی مفید تر است .

اشاره به اینکه هرگز جواب رد شما را ناراحت نکند ، چه بسا صاحب خانه در حالتی است که از دیدن شما درآن حالت ناراحت می شود، و یا وضع او و خانه اش آماده پذیرش مهمان نیست ! و از آنجا که به هنگام شنیدن جواب منفی گاهی حس کنجکاوی بعضی تحریک می شود و به فکر این می افتند که از درز در ، یا از طریق گوش فرا دادن و استراق سمع مطالبی از اسرار درون خانه را کشف کنند در ذیل همین آیه می فرماید :« وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِیم » خدا به آنچه انجام می دهید آگاه است . [4]

صورت دیگر این است که علم دارد به اینکه طرف راضی است یا قبلا چنین اجازه ای را گرفته یا از نحوه رفتار و گفتار صاحب خانه به دست آورده است ، در آنجا هم ورود جایز است ، منتهی آدابی دارد :