تحقیق وضعیت مدیریت در مکانیزاسیون اراضی کشاورزی

در این تحقیق، وضعیت مدیریت مکانیزاسیون در اراضی کشاورزی شهرستان آمل و ارائه راهکارهای مناسب برای بهبود آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این شهرستان بنا به اطلاعات موجود پتانسیل و ظرفیت های بسیاری را برای توسعه این امر در اختیار دارد که بنظر می رسد بیشتر به حالت بالقوه باقی مانده است. تحلیل وضعیت مکانیزاسیون منطقه با تکیه بر دستیابی به اطلاعات درخصوص، شناخت بهره برداران از جهت ویژگیهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی می تواند زمینه شناخت صحیح وضعیت مکانیزاسیون منطقه و استفاده از آن را در برنامه ریزی توسعه کشاورزی فراهم نماید.

هدف کلی این تحقیق، تعیین وضعیت مدیریت مکانیزاسیون در اراضی شهرستان آمل می باشد. برای رسیدن به هدف فوق اهداف اختصاصی زیر مورد بررسی قرار خواهد گرفت:

1. تعریف شاخص های ارزیابی و محاسبه وضعیت مکانیزاسیون منطقه؛

2. برآورد کسری ظرفیت مکانیزاسیون منطقه با توجه به میزان بهره وری فعلی؛

3. تعریف سیستم زراعی منطقه و طبقه بندی واحدهای بهره برداری با تکیه بر خصوصیات آن ها؛

4. دستیابی به راهکارهایی جهت بهبود وضعیت مکانیزاسیون؛

5. بررسی ویژگی های کشاورزان از بعد عوامل فردی، اجتماعی و اقتصادی.

مکانیزاسیون کشاورزی مجموعه ای از علوم و فنون کاربردی است که مطالعه شناخت و بکارگیری انواع مختلف ماشین، ابزار نیروی محرک در مراحل مختلف تولید و فرآوری محصولات کشاورزی را شامل می شود. مکانیزاسیون کشاورزی یعنی استفاده از وسایل مکانیکی به منظور افزایش کمی و کیفی تولیدات کشاورزی و با هدف افزایش درآمد مالی کشاورز؛ و دارای دو معنای عام و خاص می باشد که معنای خاص آن صرفا شامل تکنولوژی ماشینی و مسائل مرتبط با آن در کشاورزی است. در حالیکه معنی عام مکانیزاسیون تمامی مسائل و تجزیه و تحلیل های کلی مرتبط با کشاورزی و مدیریت آن ها را شامل می شود. می توان چنین تعبیر کرد که مکانیزاسیون، استفاده از تکنولوژی روز در کشاورزی برای توسعه پایدار است . همچنین مکانیزاسیون در دو مبحث فنی و اقتصادی مطرح می شود. در بعد فنی آن، مسائل مربوط به ماشینی کردن کشاورزی و در بعد اقتصادی، مدیریت مناسب برای افزایش درآمد و کاهش هزینه ها مدنظر قرار می گیرد.

کلمه مکانیزاسیون در کشاورزی مترادف با کلمه اتوماسیون در صنعت است که خود به معنی اتوماتیک کردن می باشد و اتوماتیک کردن یعنی کم کردن کار کارگری. بنابراین مکانیزاسیون یعنی استفاده از ماشین و موتور در کشاورزی جهت کاهش نیاز به نیروی کارگری. البته این نیاز هنگامی به وجود می آید که درآمد حاصل از کار کارگری کمتر از درآمد بدست آمده از جایگزین نمودن ماشین و موتور باشد که خود به عوامل متعددی از جمله عوامل زیر بستگی دارد:

1- دستمزد کارگر بالا باشد؛

2- مشکلات کارگری موجب وقفه در کار، در زمان معین شود؛

3- زیان های حاصل از طولانی بودن کار کارگری بیش از هزینه های استفاده از ماشین و موتور شود؛

4- کیفیت کار ماشین آنقدر بالا باشد که هزینه های آن را مستهلک نماید.

در واقع مکانیزاسیون فقط مالکیت یا اجاره ادوات و کاربرد در مزرعه جهت کاهش سختی کار و تسریع در عملیات نیست. کاربرد صحیح ادوات در مزرعه باعث افزایش بهره وری تولید در کشاورزی مکانیزه خواهد شد که این امر با سواد کشاورزان و گذراندن دوره های آموزشی توسط آنان مرتبط است. از سویی کاهش شدید نیروی انسان فعال در بخش کشاورزی و میزان بالای دستمزدها و افزایش میزان تقاضا برای محصولات کشاورزی اثر قابل توجهی بر مکانیزه کردن برخی عملیات کشاورزی داشته و سبب شده تا به علت کمبود نیروی انسانی میل به ماشینی کردن تولید بیشتر گسترش پیدا کند. از نگرشی بالاتر می توان گفت مکانیزه شدن عملیات کشاورزی سبب می شود مدیریت بهتری در مراکز تولید اعمال شود. مکانیزاسیون سبب انجام بموقع کار می شود که اغلب سبب افزایش درآمد می شود. اولویت های بکارگیری روشهای مکانیزه در تولید محصول با توجه به شرایط فنی اقتصادی و اجتماعی هر جامعه مشخص می شود. عموما در کشورهای توسعه یافته کاربرد مکانیزاسیون برای کاهش هزینه ها است؛ ولی در کشورهای در حال توسعه کاربرد آن برای افزایش تولید است. همچنین طرز استفاده صحیح از ماشین های کشاورزی یک عامل مهم در پیشبرد اهداف مکانیزاسیون بشمار می رود که در این ارتباط سطح سواد کشاورزان قابل توجه می باشد. مکانیزاسیون با تأثیر در انجام به موقع و مناسب عملیات تهیه بستر بذر، کشت به موقع، مقدار مناسب بذر، مبارزه با علف های هرز، آفات و بیماری ها و برداشت صحیح و به موقع محصول سبب افزایش تولید می گردد. از طرفی چون بیشتر عملیات مکانیزه صورت می گیرد دخالت نیروی انسانی به دلیل ماهیت خستگی پذیر بودن انسان منتفی شده و در بیشتر شرایط تا مدت زمان نامحدود می توان از ماشین آلات استفاده کرد.

سطح مکانیزاسیون کشاورزی

یکی از شاخص های بنیادی در برنامه ریزی برای مکانیزاسیون مطرح بوده و کیفیت را در مکانیزاسیون بررسی می کند و برابر است با مجموع کل توان های کششی موجود به کل سطح زمین های زراعی. رابطه زیر در برآورد سطح مکانیزاسیون بکار گرفته می شود.

سطح مکانیزاسیون= (مجموع کل توان های کششی موجود×ضریب تبدیل)/ سطح زیر کشت

که مجموع کل توان های کششی موجود از حاصل ضرب تعداد تراکتورها و تیلرهای مختلف درتوان اسمی آن ها بدست می آید. لازم به یادآوری است که لحاظ داشتن شرایط جانبی یکسان از قبیل ملاک بودن سطح زیر کشت نه کل سطح (سطح زیر کشت با آیش)، در نظر گرفتن فقط ماشین های فعال در حال کار نه آن هایی که از بین رفته و یا جذب کارهای غیر کشاورزی شده اند و ... ضروری است. واحد سطح مکانیزاسیون غالبا بصورت اسب بخار بر هکتار عنوان می شود.

مقدار بهینه سطح مکانیزاسیون تابع عوامل زیادی است که در زیر چند مورد از آنها ذکر می شود.

الف- هر چه مدیریت توزیع و ترویج ماشین ها بهتر باشد، سطح مکانیزاسیون نسبتا کمتر هم می تواند کارایی لازم را داشته باشد.

ب- هر چه آموزش بکارگیری ماشین ها بیشتر و خدمات پس از فروش بالاتر باشد، با سطح مکانیزاسیون نسبتا کمتر هم می شود بسیاری از نیازهای ماشینی را برآورده کرد.

ج- هر چه سطوح مزارع بزرگتر باشد، سطح مکانیزاسیون پایینتری لازم است.

ظرفیت مکانیزاسیون

ترکیببی از کمیت و کیفیت کار مکانیزاسیون را نشان می دهد و مقدار انرژی مکانیکی بکار رفته در واحد سطح را بیان می کند و واحد آن، واحد انرژی بر واحد سطح می باشد که معمولا بصورت اسب بخار ساعت بر هکتار بیان می شود. در این زمینه هم مانند محاسبه سطح مکانیزاسیون باید شرایط جانبی یکسان اعمال شود. البته محاسبه ظرفیت مکانیزاسیون برای کل کشور، کاری بس وقت گیر و مشکل است؛ چرا که علاوه بر سطح زیر کشت و توان های واقعی مصرف شده، باید ساعات کار منابع توان ها را محاسبه کرد تا بتوان انرژی صرف شده را حساب نمود...

فهرست مطالب

چکیده

فصل اول

مقدمه

اهداف مکانیزاسیون را می توان چنین برشمرد

بیان مسئله

اهداف تحقیق

فصل دوم

مقدمه

تکنولوژی و تعامل آن در توسعه مکانیزاسیون کشاورزی

آشنایی با وضعیت کشاورزی سنتی ایران

تاریخچه توسعه مکانیزاسیون در ایران

چگونگی مکانیزاسیون کشاورزی قبل از اصلاحات ارضی در ایران

مراحل اولیه اصلاحات ارضی

شرکت های تعاونی روستایی

شرکت های سهامی زراعی

کشت و صنعت ها

مراکز خدمات روستایی

نظام های بهره برداری در ایران

نظام بهره برداری دهقانی (سنتی)

نظام بهره برداری تعاونی

شرکت های تعاونی تولید روستایی

نظام های بهره برداری در ماشین های کشاورزی

خصوصی

تعاونی

خدماتی

مبناها و شاخص ها در مکانیزاسیون

ضریب مکانیزاسیون

درجه مکانیزاسیون کشاورزی

سطح مکانیزاسیون کشاورزی

ظرفیت مکانیزاسیون

بررسی اقتصادی و اجتماعی مکانیزاسیون کشاورزی ایران

بررسی راه کارهای توسعه مکانیزاسیون کشاورزی

مکانیزاسیون و اشتغال

تأثیر مکانیزاسیون بر کارایی تولیدات

عوامل مؤثر در کاربرد مکانیزاسیون

عوامل اجتماعی

عوامل اقتصادی

عوامل زراعی و اقلیمی

فناوری مناسب مزارع در کشورهای در حال توسعه و ایران

دلایل عدم توسعه مکانیزاسیون کشاورزی در کشور ایران

مشکلات خاص و عام مکانیزاسیون

شرایط و امکانات توسعه ماشین های کشاورزی در ایران

نیروی کار انسانی و لزوم استفاده ماشین در کشاورزی ایران

آینده، برنامه و توسعه مکانیزاسیون

پیشینه تحقیق

توسعه مکانیزاسیون کشاورزی

فصل سوم

مقدمه

موقعیت و مشخصات جغرافیای منطقه

الگوی محصولات کشاورزی منطقه

متغیرهای تحقیق

متغیر وابسته

متغیرهای مستقل

فرضیات تحقیق

فرضیات

نوع تحقیق

جامعه آماری

ابزار گردآوری اطلاعات

آزمون برازش داده ها

شاخص های ارزیابی و مطالعاتی مورد استفاده

روش های آماری مورد استفاده

محدودیت های تحقیق

فصل چهارم

مقدمه

توصیف یافته های تحقیق

ویژگی های آزمودنی ها

توصیف یافته های تحقیق

آزمون فرضیه های تحقیق

فصل پنجم

مقدمه

بحث

نتیجه گیری

پیشنهادات

منابع و مأخذ

ضمائم

چکیده انگلیسی

فهرست جداول و اشکال